Bordetella pertussis bakterisi ve boğmaca hastalığı
Bordetella pertussis isimli bakterinin sebep olduğu boğmaca hastalığında en belirgin belirti, hastalığın kendine özgü öksürük nöbetleridir. 1-3 yaşlarındaki çocukların bu hastalığa daha sık yakalandıkları saptanmıştır. fakat bebeklerin ve yetişkinlerin de hastalığa yakalanma ihtimali vardır. bağırma, öksürme ve aksırma sırasında mikroplar havaya verilir ve solunum yoluyla bulaşır. bulaşma ihtimali, hastalığın nezle durumunda başladığı döneme rastlar. fakat öksürük sürdüğü sürece bulaşıcı meziyetini korur. mikroplar gırtlakta ve solunum borusunda balgamlı bir iltihap oluşturur.
kuluçka devresi: 1-3 hafta, ortalama 15 gündür.
belirtileri: belirtiler üç bölümde incelenebilir:
1. nezleli ön devre.
2. kramp durumundaki öksürük devresi.
3. iyileşme devresi.
ilk devrede üşütme neticesi meydana gelen hastalıklardaki belirtileri gösterir ve hafif ateş yapar. 1-2 hafta müddet içerisinde hastalık kendini belli etmez. bu devre, hastalığın en bulaşıcı olduğu devredir.
ilk iki haftada burun akıntısı, konjonktivit ve öksürük gözlenir, ateş görülmez.
özellikle akşamları nöbetler durumunda baş belirten öksürük devresi ortalama 5 hafta sürer. öksürük kramplar halindedir ve öksürük nöbetlerinin sonunda kusma görülebilir. öksürük nöbetleri başlar başlamaz kesin teşhis konur. nöbetler önce birkaç kez güçlü öksürük durumunda başlar, bunu derin soluk alma izler. öksürük sesi ıslığa benzer ve boğucudur. nöbetlerin sayısı ve şiddeti hastalığın seyrine göre farklı olur. yirmi dört saat içerisinde, çoğunluğu geceleri olmak üzere elli öksürük nöbetinin sayıldığı vakalar görülmüştür. şayet çocuğun alt dişleri çıkmamışsa, dişetlerinin yanısıra ufak bir ur oluşumu görülebilir. öksürük nöbetleri arasında hastada bir rahatlama görülür. hastalık 2-3 haftada tamamen geçer.
seyri:
bütün hastalık müddeti, yan tesirler görülmediği takdirde 8 haftadır, ama altı ay sürdüğü de görülmüştür. hafif geçen boğmacalarda öksürük nöbetlerine pek rastlanmaz. büyüklerde öksürük nöbeti hiç görülmez ve hastalık zararsızdır. boğmaca hastalığında en sık görülen yan etki zatülcenptir ve bebeklerde ölüm sebebi olabilir. boğmaca geçtikten sonra yerini bronşit alabilir. kan dolaşımı sisteminde görülebilecek bozukluklar sebebi ile beyinde arıza bırakabilir ve felç, adale krampları ve kasılmaları, sağırlık, körlük gibi durumlar ortaya çıkabilir.
tedavi:
hastanın 3-4 hafta için diğer kişilerden izole edilmesi gerekmektedir. bir yaşındaki çocuklara antibiyotik tedavisi uygulanır. antibiyotik tedavisi, ilk 7-15 günlük nezle döneminde verilirse yararlı olur. en sık eritromisin kullanılır. alternatif antibiyotik olarak ampisilin, kloramfenikol, tetrasiklin de kullanılabilir. hastalığın ağır seyrettiği durumlarda hastane tedavisi salık verilir. ateş düşmediği sürece hastanın yatakta dinlenme zorunluluğu vardır. hasta odası güneşli olmalı ve sıkça havalandırılmalıdır. oda nemlendirilmelidir. ateş düştükten sonra hasta bol bol açık havaya çıkartılmalı, ama sağlam çocuklardan uzak tutulmalıdır.
kuru yiyecekler gıcık yaparak öksürüğe neden olabileceği için genellikle sulu gıdaların verilmesine ve bu gıdaların vitamin yönünden zengin olmasına dikkat etmelidir. öksürük neticesi kusma olabileceği dikkate alınarak yemeklerin nöbetten on beş dakika sonra verilmesi uygundur.
korunma:
çocukları boğmacalı hastalara yaklaştırmamalıdır. boğmaca aşısının yararları hala tartışma konusudur, ama genellikle uygulanır ve bir dereceye kadar bağışıklık temin eder, hastalığın hafif seyretmesinde yararlı olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder