Dilsel uyum teorisi

Dilsel uyum teorisi

Dilsel uyum teorisi (giles ve ark. 1973, 1987), dil davranışlarının farklılığını, bireylerin etnokültürel özellikleri değişik gruplara aidiyetine göre açıklayan teoridir. buna göre bireyler grubun dilsel özelliklerine uyum (accommodation) gösterirler.



dil konusuna eğilen araştırmacılar, genellikle, dil sorunlarını kişiler arası iletişim olguları çerçevesinde ele almaktadır. ancak gerçeklikte kişiler arası iletişim, bilhassa çok kültürlü toplumlarda, kültürler arası veya gruplar arası (hatta aynı bir grup içerisindeki alt-gruplar arası) iletişimle iç içe bulunmaktadır. dil kullanımları, bu tür gruplara ve durumlara göre farklılaşmaktadır.



dilin öğrenilmesi ve kullanımı belirli kodlara göre gerçekleşmektedir. sosyal kimlik büyük ölçüde grup temeline oturduğundan grup aidiyeti, gruba özgü bir dil kodunun kullanımına sebep olmaktadır. ideal dil kodunun kullanımı, grupla özdeşleşmenin aracı olmaktadır.



kodların bulunmaması durumunda, değişik stratejiler izlenmekte, örneğin muhatabıyla aynı dili konuşmaya çalışma (dilsel birleşme), muhatabından değişik dil kullanmaya yönelme (dilsel ayrışma) veya dil tutumunu değiştirmeme gibi.



dilsel uyum teorisi, bu stratejilerden birinin veya diğerinin tercihini, pozitif sosyal kimlik yaratma, yani pozitif bir imaj yansıtma motivasyonuna dayandırmaktadır. örneğin muhatabına yakınlaşma, onunla pozitif bir ilişki kurma isteği, genel olarak birleşici stratejiye; buna karşılık muhatabına karşı duyulan düşmanlık, çatışma ve çelişki durumları, dilsel ayrışmaya veya en azından dilini korumaya sebep olmaktadır.