Emzirmenin anneye olan yararlari

Emzirmenin anneye olan yararları

Bebek doğduğu anda en gelişmiş reflekslerinden birisi emme refleksidir. bu refleksin hedefi artık annesi ile olan organik bağını koparan yeni bireyin kendi beslenmesini sağlama gereksinimidir bütün memeli canlılarda olduğu gibi insan yavrusu da doğar doğmaz annesinin memesini arar.

emzirme anne ile bebek arasındaki ilk duygusal bağın kurulmasının ve bebek için getirdiği yararların yanı sıra anne sağlığı açısından da önemli yararlar temin eder.

emzirmenin anneye sağladığı kısa ve uzun dönem yararlar şunlardır:

rahimin kasılması ve kanamanın azalması

emzirmenin ilk belirgin tesiri rahim kasılmaları üzerindedir. bebeğin doğumu ile birlikte rahim kasları çok güçlü biçimde kasılır ve böylece plasentanın ayrıldığı yerden olan kanama kesilir. bu olaya uterin involsyon adı verilr. rahimin yeterli biçimde kasılması oksitosin adı verilen hormonun etkisiyle olur. doğum sancılarının başlatılması ya da desteklenmesi amacıyla suni sancı amacıyla verilen hormon da oksitosindir. beyinin hipofiz bölgesinden salınan oksitosinin vücutta iki tesiri vardır. birincisi rahimin kasılması, ikincisi ise sütün memeden dışarı atılmasını sağlamaktır. bu doğanın kendini koruma mekanizmalarından birisidir. bebek emdikçe meydana gelen uyarı süt yapımını sağlayan prolaktin hormonunun üretimini arttırırken aynı zamanda üretilen sütün meme dışına atılması için yüksek oranda oksitosin de salgılanır. salgılanan oksitosin kan dolaşımı ile rahime ulaşarak kasılmasına sebep olur ve bu sayede kanama azalır. doğum sonrası bebeğinizi emzirirken kasıklarınızda adet sancısını andıran ağrılar duymanızın sebebi de bu kasılmalardır. emziren annelerde kanama ve kan kaybı daha az olacağından uzun dönemde kansızlığa bağlı halsizlik, çarpıntı, çabuk yorulma gibi yakınmalar daha seyrek görülür.

emzirme doğal bir doğum kontrol yöntemidir

süt üretiminden sorumlu olan prolaktin hormonu beyinde yumurtlamayı kontrol eden hormonların salgılanması üstünde etkiye sahiptir. bu etki neticesi yüksek prolaktin seviyesi varlığında yumurtalıklarda yeni yumurta hücresi gelişimi olmaz. yumurtlama olmadığı için hamilelik ihtimali da ortadan kalkar. bebek emmeye devam ettikçe süt üretimi ve bu nedenle prolaktin üretimi devam eder ve yumurtlama baskılanır. ancak bu baskılanma bebekte ek gıdalara geçildiğinde yavaş yavaş ortadan kalkar. bebeğini yalnızca anne sütü ile besleyen kadınlarda yumurtlamanın geri dönmesi 4-6 ay civarında olur ve bu müddet içerisinde emziren anneler istenmeyen gebeliklerden büyük miktarda korunmuş olur. emzirmenin ilk 3 ay için koruyuculuğu %90'ın üzerindedir. ancak şayet bu dönem içerisinde adet kanamaları başlarsa büyük ihtimalle yumurtlama da başlamış demektir ve hamilelik riski söz konusudur. dolayısıyla emziren annelerde ilk adet kanamasından ya da kanamanın olmaması halinde 6. aydan sonra ek korunma öneri edilir.

emzirme hamilelikte alınan kiloların verilmesini kolaylaştırır

emzirme ve süt üretiminin kendisi de enerji gerektiren bir olaydır ve günde yaklaşık 500-1000 kalori harcanmasına sebep olur. emzirmeyen bir annenin bu kaloriyi yakması için 1 saatten daha uzun bir müddet bisiklete binmesi ya da 2 saat yürümesi lazımdır. dolayısıyla emziren anneler emzirmeyenlere göre daha fazla kalori harcarlar ve hamilelikte aldıkları kiloları daha kolay verebilirler.

emzirme kanserden korur

ilk kez 1700'lü yıllarda hiç çocuk sahibi olmayan rahibelerde meme kanserinin daha fazla görüldüğünün saptanması bu hastalık ile doğum ve emzirme arasında bir ilişki olabileceği fikrinin doğmasına neden olmuştur. vakit içinde yapılan birçok çalışma bu ilk gözlemin gerçek olduğunu ortaya koymuştur. emzirme kadının meme kanserin yakalanma riskini azaltmaktadır ancak bu etkinin nasıl ortaya çıktığı bilinmemektedir. ileri sürülen mekanizmalardan birisi emzirme süresince ortaya çıkan düşük östrojen hormonu seviyelerinin bu koruyucu etkideki en önemli faktör olduğudur. bir başka tez ise meme hücrelerinde süt üretimi sırasında oluşan moleküler farklılıkların bu hücreleri kanser gelişimine karşı daha dirençli hale getirdiğidir.

her yıl yalnızca amerika bitişik devletlerinde 40. 000'den fazla kadın meme kanseri sebebi ile yaşamını kaybetmektedir. tüm dünya göz önüne alındığında bu sayının 1. 5 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir. meme kanseri gelişmiş ülkelerde daha sık görülürken geri kalmış ya da gelişmekte olan toplumlarda ise daha seyrektir. bu farklılığın esas sebebi bayanların dünyaya getirdiği çocuk sayısı ve toplam emzirme süresidir. çeşitli zamanlarda yapılan ve toplam 50. 302 meme kanserli ve 96. 973 meme kanseri olmayan kadının incelendiği 47 çalışmanın neticelerini birarada değerlendiren yeni bir araştırmada bir kadının emzirdiği her 12 ay için meme kanserine yakalanma riskinde %4. 3'lük bir azalma olduğu bundan başka emzirme müddetinden bağımsız olarak her doğumun bu riskte %7'lik ek bir azalma sağladığı ortaya konmuştur. ilk bakışta %4. 3 az gibi görünse de annelerin bebeklerini 6 ay daha fazla emzirmeleri neticesi her yıl yalnızca ingiltere'de görülen meme kanseri sayısında 1. 000 civarında azalma olmasını beklemek aslına oranın ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

gelişmiş ülkelerde anneler bebeklerini ortalama 3 ay civarında emzirmektedirler. geri kalmış ülkelerde ise anne sütünün ücretsiz olması sebebi ile bu müddet çok daha uzundur. hem emzirme müddetinin uzunluğu hem de çocuk sayısının fazlalığı sebebi ile gelişmekte olan ya da geri kalmış ülkelerdeki kadınlar yaşamlarının toplam 10 yıldan fazlasını emzirerek geçirmekteyken gelişmiş ülkelerde bu müddet 8 ay civarındadır. dolayısıyla gelişmiş bir ülkede yaşayan bir kadının 70 yaşına kadar meme kanserine yakalanma ihtimali %6. 3 iken geri kalmış ülkelerde bu risk %2. 7'ye inmektedir. azalma menopoz öncesi görülen meme kanserlerinde daha belirginken menopozdan sonra ortaya çıkan meme kanseri sıklığında bu derece belirgin bir azalma yoktur.

bu veriler mutlaka çok sayıda çocuk doğurun anlamını içermemektedir. fazla sayıda doğumun genel kadın ve toplum sağlığı üstünde çok negatif tesirleri vardır ve hiçbir vakit önerilmemektedir ancak emzirmenin meme kanseri açısından ne derece önemli olduğunu ortaya koyması yönünden çok anlamlıdır. dolayısıyla dünyadaki gönüllü sağlık kuruluşları annelerin bebeklerini 2 yıla kadar emzirmeye devam etmelerini önermektedir.

emzirmenin pozitif yönde etkilediği bir başka kanser türü de over yani yumurtalık kanseridir. over kanseri çok sinsi seyreden ve son dönemlerine kadar belirti vermeyen bir kanserdir. yapılan araştırmalarda 30 yaşından önce doğum yapan ve bir yıl ya da daha fazla süreyle bebeğini emziren bayanların over kanserine yakalanma riskinde belirgin bir azalma olduğunu ortaya koymuştur. gebelik ve emzirmenin her ikisi de yumurtlamayı baskıladığı için bu organın kanserilerinde azalmaya sebep olur. bu etki doğum kontrol haplarının yumurtalık kanserini azaltıcı tesiri ile aynı mekanizma neticesi ortaya çıkar.

emzirmenin sosyal ve ekonomik etkileri

anne sütü ile beslenen bebekler, mama ile beslenen bebeklere göre daha sağlıklı olmakta ve enfeksiyonlar başta olmak üzere birçok hastalığa daha seyrek yakalanmaktadırlar. bu durum bilhassa çalışan annelerin psikolojik durumları üstünde pozitif etki yaratır ve bebeğinin sağlık problemleri ile daha az mücadele etmek zorunda olan anne kendini işine daha kolay ve verimli biçimde verebilir. bebeğin sağlıklı olması daha az sağlık harcaması veaile bütçesine katkı demektir. bundan başka araştırmalar emziren annelerin emzirmeyenlere göre psikolojik açıdan daha kuvvetli ve kendine güvenlerinin daha fazla olduğunu ortaya koymuştur.

kimler emziremez

emzirmenin anne ve bebek sağlığı açısından mutlaka sakıncalı olduğu çok az durum vardır. bunlardan en önemlileri annenin kullandığı ilaçlardır. guatr ilaçları, kanser ilaçları ile antipsikotik alan kadınlar bebeklerini emzirmemelidirler. yine annede var olan bazı enfeksiyonlar da emzirmeye engel teşkil eder. bunlar arasında en önde gelenler etkin tüberküloz (verem), aıds ve herpes (uçuk) enfeksiyonlarıdır. benzer biçimde annede var olan psikiyatrik problemler da bebek hayatını tehdit edebileceği için bu hastalıkların varlığında emzirmeye izin verilmeyebilir.

meme enfeksiyonları başta olmak üzere hepatit, idrar yolu enfeksiyonu gibi hastalıklar ise emzirme karşısında bir engel teşkil etmezler. piyasada reçeteli ya da reçetesiz satılan birçok ilaç da esasında emzirme için engel oluşturmaz ancak böyle bir gereklilik varlığında yine de hekim onayı almak yararlı olabilir.

meme ameliyatları sonrası emzirme

günümüzde estetik hedefli meme ameliyatları çok daha sık yapılmaktadır. bu ameliyatları geçirmiş kişilerin emzirip emziremeyeceği yapılan ameliyatın türüne ve uygulanan tekniğe bağlıdır. genelde meme dokusunun zarar görmediği silikon ya da benzeri malzemeler ile yapılan büyütme ameliyatlarının emzirme üstünde hiçbir tesiri olmaz.

öte yandan küçültme ameliyatlarında ise hem süt üreten meme dokusu, hem bu sütü meme ucuna taşıyan kanallar hem de sütü meme ucundan dışarıya atan kısımlar zarar görebilir. bilhassa meme ucunun yerinin değiştirildiği ameliyatlar sonrasında emzirme olası olmayabilir. ancak emzirme potansiyeline zarar vermeyen teknikler kullanılarak yapılabilen küçültme operasyonları da mevcuttur.

meme kanseri olanlar emizirebilir mi ?

meme kanserinin olgularının sayısı emzirme dönemindeki kadınlarda nispeten daha az olduğu için bu konuyla ilgili literatürde yeterli çalışma yoktur. tedavi sırasında uygulanan ilaçlar annenin emzirmesinin mutlaka sakıncalı olduğu durumlardan birini oluşturur. diğer yandan tedavi tamamlandıktan sonra kadının emzirip emzirmeyeceğine karar veriren şahsi değişiklikler kesinlikle göz önüne alınmalı ve her birey için kendine ideal bir karar verilmelidir. cerrahi ve radyoterapi meme dokusunun yapısına zarar verebilir ve bu gibi durumlarda süt üretimi olası olmayabilir.