Fizik tedavi nedir ? fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanlığı nedir ?
Fizik tedavi nedir ?
fizik tedavi (fiziksel tıp); ısı, elektrik akımları vb gibi fiziksel ajan ve tekniklerin yetersizlik ve bir dereceye kadar sakatlığın veya kas, iskelet sistemi ve sinir sisteminin fonksiyonel yetersizliklerinin tanı ve tedavisinde kullanılmasıdır.
fizik tedavi uzmanı kimdir ve fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanlığı nedir ?
fiziksel tıp ve rehabilitasyon (ftr), ya da fiziyatri, geçici ya da kalıcı bir çok bozukluğa sebep olan sorunların-özellikle kas-iskelet, sinir, kalp damar, ve sistemleri- engellemesi, teşhisi, ve tedavisi üstünde yoğunlaşan tıp branşıdır. fiziksel tıp ve rehabilitasyon tıp uzmanlık branşlarından biridir. fizik tedavi uzmanı(fiziyatrist) fiziksel tıp ve rehabilitasyon branşında uzmanlık öğrenimi almış hekimdir. fizik tedavi uzmanı olabilmek için 6 yıllık tıp eğitiminden sonra 5 yıllık fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanlık eğitimi almak gerekmektedir. bu uzmanlık eğitimi hemen hemen bütün tıp fakültelerinde, devlet ve ssk hastanelerinde verilmektedir.
ftr tanısı (fiziyatrik tanı)
diğer uzmanlık dallarından değişik olarak, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanları her zaman doku seviyesinde oluşmuş ve başlangıçta hastalığın ortaya çıkmasına sebep olmuş hasarı ya da bozukluğu(impairment) iyileştirme çabasında olmayabilirler. çünkü, birincil hasar neticesi ortaya çıkan özürlülük (disability) tesiri ile kişinin yapmak istediği ya da daha önce yaptığı işleri yerine getiremediği sorununu ortadan kaldırılması (rehabilite edilmesi) gereken esas problem olarak görürler. bu sorunların belirlenmesi ile ortaya çıkan tanı, fiziyatrik tanıdır.
bir hastalık örneği ile bunu anlatmak gerekirse, akut bel fıtığı neticesi bel ağrısı olan hastanın istirahat ve anti-ödem tedavi ile ağrısını ortadan kaldırmak gerekmektedir. doku hasarı düzeyindeki tanı, yani bel fıtığı, rehabilite edilmesi gereken problem değildir. bu dönem sonunda tam geçmemiş ağrı yanısıra, kişinin mesleğini yerine getirememesi, hobilerinden ve cinsel hayatından uzak kalması, günlük aktivitelerde vücudunu zayıf ve dayanıksız hissetmesi rehabilite edilmesi gereken sorunlardır.
bunların kaynağı ve kas-iskelet sisteminin hangi yetersizliğinden kaynaklandığı her hastada farklıdır ve iyi bir değerlendirme ile ortaya çıkarılabilir. bu hedefe ulaşmak, her hastaya özgün bir tedavi yazılımı yaratmakla olmaktadır.
hastaların çoğunda, başlangıçtaki nörolojik, ortopedik, ya da nöroşirürjik tanıya göre, yani fiziyatrik tanı olmadan, rehabilitasyon yazılımı yaratmak olası olmaz. bundan dolayı, ftr uzmanına gönderilmiş hastaların beklentilerinin aksine eksisksiz bir tedavi yazılımı ortaya çıkarabilmek için tekrardan değerlendirme ve ftr uzmanının muayenesi elzem olmaktadır.
günümüzde ftr çok yönlü bir uzmanlık dalına dönüşmüştür. ftr uzmanları yataklı rehabilitasyon merkezlerinde, genel hastanelerde, ve ayaktan tedavi merkezlerinde çalışmaktadırlar. son yıllarda, türkiye'deki ftr branşı uygulamalarında ağrı tedavisi, spor hekimliği, omurilik yaralanmaları, travmatik beyin hasarı, damarsal beyin olayları, ve elektromiyografi üstünde yoğunlaşma görülmektedir.
tıp giderek daha sofistike bir meslek olmaya devam ederken, ve de tüm dünyada ortalama yaşam beklentisi artarken, sağlıklı olmanın hedefi yeni bir temayı da içerisine almıştır: yaşam kalitesi. ftr'nin hedefi hastaya optimal işlevi geri kazandırmak olduğu için ftr uzmanlığı zaman zaman yaşam kalitesi mesleği olarak da isimlendirilmektedir. fiziyatristin görevi gelişi hoş bir hastalık ya da yaralanmadan kaynaklanan ve gelişi hoş bir organ ya da sistemi ilgilendiren özürlüğü tedavi etmektir.
burada belirli bir organ ya da vücut bölgesine yoğunlaşmak yerine amaç, kişinin hayatının bölümlerini-medikal, toplumsal, duygusal, ve mesleki- tekrar eski yerine koymaktır.
ftr uzmanları çok sayıda travmadan kaynaklanan büyük çaplı bir sakatlanma halinden sporcularda sakatlık önlenmesine kadar geniş ve çeşitli yelpazede tıbbi hizmet verebilirler. ancak yine de, ftr'nin esas ilgi alanları olduğu söylenebilir: beyin hasarı, yanık ehabilitasyonu, kalp-akciğer rehabilitasyonu, yaşlı rehabilitasyonu, endüstriyel rehabilitasyon, manüel tıp, myosafyal ağrı, osteoporoz, ağrı rehabilitasyonu, çocuk rehabilitasyonu, romatolojik rehabilitasyon, omurilik hasarı, spor hekimliği, inme ve nörolojik hastalıklar rehabilitasyonu.
fiziksel problemleri olan hastaları tedavi ederken, fiziyatrist genellikle interdisipliner bir ekibin lideri olarak hizmet vermektedir. bu ekip nörolog, psikiyatrist, ve ortopedist gibi tıp uzmanlarını, ve fizyoterapist, spor antrenörü, konuşma terapisti, mesleki danışman, ve psikolog gibi doktor olmayan sağlık profesyonellerinden oluşabilmektedir.
böyle bir çalışmanın neticesi hasta için özel olarak tasarlanmış tedavi yazılımının uygulanmasıdır.
ftr uzmanları ağrılı bel ya da omuzdan omurilik hasarına kadar geniş bir yelpazedeki hastaları tedavi ederler. fizik tedavi uzmanlarının hastalarını genellikle artriti, tendoniti, akut ya da kronik her türlü ağrısı, işle ya da sporla ilgili bir sakatlanması olanlar oluşturur. bundan başka, ileri fonksiyon kayıplarına sebep olan ciddi kas iskelet sistemi problemleri da fizik tedavi uzmanları tarafından tedavi edilir. bu durumlar, doğumsal hareket bozukluğu olan bebeklerden inme sonrası hareket etmekte güçlük çeken yaşlılara kadar geniş bir yelpazedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder