Kalabalik deneyimi

Kalabalık deneyimi

Kalabalık deneyimi (crowding), belirli bir mek & acirc; nda istenen, beklenen veya ideal bulunmakta olandan daha fazla sayıda insanla birlikte bulunmanın yarattığı psikolojik bir gerilim durumu olarak tanımlanabilir (ve bu anlamda yığılma veya yığılma duygusu sözcükleriyle karşılanabilir).



kalabalık yaşantısı, yoğunlukla ilgili olmakla birlikte, aynı şey değildir; zira daha ziyade fiziksel bir terim olan ve belirli bir alanın büyüklüğüne oranla bu alanda bulunmakta olan kişilerin sayısına göre tanımlanan yoğunluktan (density) değişik olarak sübjektif değerlere göre ortaya çıkar. duruma ait negatif duyguların yanı sıra, durumla başa çıkmaya yönelik psikolojik tepkileri ve bunların psikolojik neticelerini içerir.



yığılma bireyin kendi ölçülerine göre fazla sayıda kişiyle birlikte bulunmanın yol açtığı strese dayanan negatif bir duygudur. bu duygunun ortaya çıkmasında çeşitli etkenler rol oynamaktadır (stokols, 1978): bulunulan yer üstünde kontrol eksikliği algısı, istenen biçimde hareket etme olanaksızlığına bağlı güvensizlik duygusu, vb. bu açıdan bakıldığında kalabalık deneyimi, zaman zaman bir özgürlük kaybı duygusu (stockdale), zaman zaman da bir şeylerin işgali veya kaplayıcı mevcudiyeti, rahatsız edici buradalığı, zaman zaman da bir güvensizlik duygusu olarak belirmektedir.



çevre psikologları kalabalık deneyiminin ortaya çıkmasını açıklamak üzere çeşitli modeller öne sürmüşlerdir: aşırı uyarılma modeli, çevrenin aşırı yüklü olmasını esas almaktadır; kontrol modeli, çevre üstünde kontrol eksikliğine bağlı güçsüzlük veya acizlik duygusunu vurgulamaktadır; ekolojik model, mek & acirc; n tipi, bu mek & acirc; ndaki kişi sayısı ve bu mek & acirc; nda oynanması öngörülen sosyal roller arası ilişkilerden hareketle yığılmayı analiz etmektedir.