Pekiştirme teorisi
Pekiştirme teorileri (reinforcemen & icirc; theories), temel olarak öğrenme konusunu (tepkilerin kazanılması, öğrenilmesi) ele alan, kısacası öğrenme teorisi kavramlarını, kişiler arası ilişkiler bağlamına aktaran ve bunları uyaran-tepki paradigmasına göre açıklayan görüşlerdir.
insanın sosyal davranışlarının derhal hiçbirinin, organizmanın genetik bagajı tarafından belirlenmemiş olması, öğrenme olgularının son derece geniş bir yelpazeye yayıldığının açık bir göstergesidir. söz konusu olguların incelenmesi üç büyük teorik yaklaşımın etkisindedir: behevyorizm (ya da behevyorist metodoloji), çağrışımcılık (ya da esas yapısal ilkeleri) ve hedonizm (ya da motivasyon ilkesi).
pekiştirme teorileri bilhassa üçüncü yaklaşımla ilgilidir. bu teoriler uyaran-tepki zincirinin oluşmasında 'ödül' veya muadillerinin (gerilimin azaltılması, zevk, doyum etkenleri, vb.) rolünü vurgulamaktadır. hedonist yaklaşım bentham'dan thorndike'a, thibaut ve kelley'den homans'a, miller ve dollard'dan hovland'a, skinner'den bandura ve walters'a, klasik şartlanmadan edimsel şartlanmaya kadar uzanan uzun bir tarihe sahiptir.
bu tarih içersinde öğrenme teorileri, başlangıçta uzun yıllar boyunca sosyal davranışlarla ilgilenmediğinden, sosyal psikolojideki etkileri de sınırlı kalmıştır. sosyal psikolojide, bilhassa kişiler arası ilişkiler ve çekim konusunda söz konusu edilmektedirler.
pekiştirme, bir tepkiyi izleyen ve tepkinin tekrarını daha mümkün hale getiren her tür olayı ifade etmektedir. pratikte pekiştirmenin sağlanma tarzına göre, literatürde 'ikincil pekiştirme', 'sürekli pekiştirme', 'aralıklı veya programlı pekiştirme', 'negatif veya olumlu pekiştirme' gibi değişik pekiştirmelerden söz edilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder