Sperm tahlili

Sperm tahlili

Kısırlık nedeniyle tetkiklere önce sperm tahlili (spermiyogram) yapılarak başlanılır. çünkü hiç sperm çıkmaması ya da içerisinde üreme hücresi bulunmaması ya da biçim bozukluğu göstermesi gibi farklı nedenler karşısında uygulanacak tedavi yöntemleri de belirgin farklılık gösterir.



sperm tahlili yapılmadan önceki 3 gün içinde cinsel ilişkide bulunulmaması gerekmektedir (cinsel perhiz). bu müddet bir haftayı geçmemek kaydıyla daha fazla olabilir, ama az olmamalıdır. yine de cinsel perhizin kaç gün olduğu kesinlikle belirtilmelidir.



meninin laboratuvarda verilmesi doğrudur. şayet böyle yapılamıyorsa kişi dışarıda, örneğin evde meni çıkarır ve kendine verilen özel kap içerisinde veya temiz bir cam bardak içinde laboratuvara dışarıdan da getirebilir. ama meninin en fazla 30 dakika içinde lboratuvara ulaştırılması gerekmektedir. sperm masturbasyonla verilir. bu esnada sabun kullanılmaması gerekmektedir, çünkü hücrelerin canlılığını bozar. masturbasyonla meni veremeyen kişilerde, özel prezervatifler takılarak yapılan cinsel ilişki sırasında prezervatifin içerisinde toplanan meni de kullanılabilir. sperm tahlilinde genel olarak şunlara bakılır:



1. miktarı: normalde 2-5 ml'dir. pratik olarak normal bir erkeğin bir kerede bir tatlı kaşığından fazla meni çıkarması gerekmektedir. daha az çıkarıyorsa meni kanallarında bir tıkanıklıktan ya da hormon eksikliğinden şüphe edilir. fazla çıkması da problem yaratabilir. çünkü sperm çok fazla dilüe olursa kadında yumurtayı dölleyecek yeterli yoğunlukta hücre sağlanamaz.



2. reaksiyonu: asit karekterdeki sperm, bir tıkanıklık olduğunu gösterir.



3. renk: meninin kendine has beyaz-opak bir rengi vardır. sarı-yeşil olması iltihabı, kırmızı olması ise kanamayı akla getirir.



4. sperm sayısı: en önemli parametrelerdendir. normalde meninin 1 ml'sinde 20 milyon'dan fazla sperm hücresi bulunmalıdır. daha az sayıda olmasına oligozoospermi denilir ve bir varikosel ve immünolojik nedenler bilhassa sorumlu olurlar. hücrelerin tamamının sabit olması zaman zaman solunum yolu hastalıkları ile birlikte seyreden bir sendromun göstergesi olabilir. metabolik ya da toksik nedenlere bağlı olmayan total sabit sperm bulunması halinde ıcsı yapılmasından başka seçenek yoktur. zaman zaman testislerden alınan doku parçası içinde hareketli sperm bulunabilir. ıcsı yapmadan önce bu hücrelerin ölü mü canlı mı oldukları özel testlerle (hos testi, eozin boyaması gibi) araştırılmalıdır.



6. morfoloji ya da biçim bozukluğu: normalde sperm hücrelerinin belirli bir miktarı normal biçimde olmalıdır. belirli ölçülerde başı ve kuyruğu bulunmalı. baş düzgün-oval olmalıdır. çekirdek ve akrozom denilen kısımları belirli büyüklükte yer kaplamalıdırlar. dünya sağlık teşkilatı (who)'na göre bu şekilde normal şekle sahip hücre sayısı %30'un üstünde olmalıdır. bir başka sınıflandırmaya göre ise (kesin kriterler) bu limit %14'dür. ancak, bu son sınıflandırmanın bazı özel durumları da söz konusudur. yüksek oranda biçimi bozuk sperm hücresi bulunması halinde, kadının hamile kalma şansı önemli ölçüde azalır. tedavi ile düzelmemesi halinde mikroenjeksiyon (ıcsı) kaçınılmaz seçenektir. ancak ıcsı sırasında biçimi en düzgün olan hücrenin kullanılması başarıyı artırır.



7. yukarıda sayılan parametreler rutin olarak her sperm tahlilinde bakılan hususlardır. zaman zaman bunlara ek diğer konuların da değerlendirilmesi istenilebilir. bunlar arasında önemlileri; sperm antikorları, früktoz, alfa glükozidaz gibi enzimlerdir.