Teshis

Teşhis

Bel ve bacak ağrısı ile seyreden hastalıklar çok çeşitlidir. yani bel ve bacak ağrısı bulunmakta olan her hastaya " mutlaka bel fıtığıdır" peşin hükmü ile yaklaşmak doğru değildir. bel fıtığını taklit eden pek çok hastalık vardır. basit bir spor yaralanmasından romatizmaya, enfeksiyon hastalıklarından kansere ve bel kaymasına kadar pekçok hastalık bel ve/veya bacak ağrısıyla seyredebilir. bu yüzden önce teşhisin ne olduğu net olarak ortaya konmalıdır. çünkü tedavide başarıya giden yol herşeyden önce doğru teşhisten geçer. bunun için de ilgili uzman doktora müracaat etmek gerekmektedir. doktor hastanın şik & acirc; yetlerini dinleyecek, muayenesini yapacak ve hastalığıyla ilgili bütün tetkik ve tahlilleri isteyecektir.

bel ağrısının araştırılmasında düz röntgen filmlerinin önemi günümüzde azalmıştır. hastanın radyasyona maruz kalmasına yol açan bu teknik ancak belirli durumlarda tercih edilmektedir. belden iğne yapılıp içeriye kontrast madde verildikten sonra film çekilmesi tekniği (myelografi) de giderek daha az kullanılıyor. çünkü günümüzde görüntüleme teknikleri çok ilerlemiş ve artık hastanın belinden iğne yapılmasına gerek kalmayacak seviyeye gelmiştir. esasında noniyonik kontrast maddelerin kullanım alanına girmesi iğne tekniğinin yan etkilerini hayli azaltmıştır. fakat buna karşın bizzat iğne tekniğinin kendi yan etkileri olabildiğinden dolayı myelografiden olası mertebe uzak durmakta fayda vardır. bunun yerine kuvvetli manyetik rezonans cihazları tercih edilmelidir.

bel fıtığının teşhis ve ayırıcı teşhisinde emg dediğimiz tetkik yöntemi de faydalıdır. çünkü bu yöntem ile hastada bulunmakta olan bozuklukların sinir dokusuna mı, yoksa kas dokusuna mı ilişkin olduğu ortaya konabilmekte, diğer hastalıkların bel fıtığından ayırımı yapılabilmektedir. bası altında kalan sinirlerde hasar olup olmadığı, varsa hasarın derecesi ile ilgili da fikir vermektedir. bazı durumlarda bu teknik, cerrahın ameliyat kararını bile etkileyebilmektedir.

bel ve/veya bacak ağrısı bulunmakta olan bir hastada zaman zaman bilgisayarlı tomografi, genellikle de manyetik rezonans gibi ileri tetkik yöntemlerine başvurulur.

manyetik rezonans görüntüleme metodu teşhiste ve ayırıcı teşhiste büyük basitlikler temin eder. bundan başka hastanın x-ışını almaması ve çeşitli planlardaki üstün görüntüleme yeteneği; omurilik, sinirler ve diğer yumuşak dokuları net bir biçimde görüntüleyebilmesi manyetik rezonansı giderek daha da öne çıkarmaktadır.

ancak kemik dokusuyla ilgili patolojilerde bilgisayarlı tomografinin daha iyi görüntü sağladığı gözönüne alınarak bazı durumlarda her iki teşhis metodu beraberce kullanılabilir.

manyetik rezonansın bu kadar yararlı bir yöntem olmasına karşılık elde edilen görüntülerin değerlendirilmesi büyük bir tecrübe ister. yanlış yorumlar, yanlış tedavi şekillerine yol açar. sıklıkla rastladığımız hafif disk bombeleşmesi bel fıtığı olarak yorumlanırsa, tedavinin biçimi tamamen farklı bir yöne doğru gidebilecektir.

özellikle ameliyat sonrası dönemde gerçekleştirilen çekimlerden elde edilen görüntülerin yorumlanması tecrübe gerektirir. muayene bulguları ile tetkiklerden elde edilen sonuçlar beraberce kılı kırk yararcasına duyarlı bir tarzda değerlendirilecek ve net bir teşhise vardıktan sonra tedaviye geçilecektir. manyetik rezonans tetkikinde bel fıtığı görüldü diye ameliyat kararı vermek zaman zaman yanıltıcı olabilir. elde edilen görüntüler kesinlikle klinik bulgularla desteklenmeli, aralarında uyum aranmalıdır. uyum yoksa bu durum izah edilmelidir.

bazen bel fıtığı ile hayati önem arzeden diğer birtakım hastalıkların ayırıcı teşhisini yapabilmek için kemik sintigrafisi gerekebilir.

kemiklerin kuvvet ve yoğunluğu ile ilgili fikir edinmek ve osteoporoz teşhisini kesinleştirmek amacıyla kemik yoğunluk ölçümlerine de başvurulabilir.

ayırıcı teşhis için kan ve idrar incelemeleri yapılabilir.

neticede yapılan muayene, tetkik ve tahliller sonucunda hastanın bel fıtığı olup olmadığı, bel fıtığı ise hangi safhada bulunduğu net bir biçimde ortaya konacaktır. yani bel fıtığı teşhisinin konmuş olması yeterli değildir. hastalığın safhasını da tesbit etmek gerekmektedir. çünkü tedavinin biçimi buna göre değişecektir.

bazı hastalar dar mek & acirc; nlara girdiklerinde büyük sıkıntı çekmekte ve rahatsız olmaktadırlar. bu kişiler için açık tip manyetik rezonans cihazları geliştirilmiştir. bundan başka klasik tipteki cihazlarda da lazım önlemler alınarak bu hastaların tetkikleri yapılabilmektedir.

günümüzde teknoloji o kadar ilerlemiştir ki, yeni geliştirilen bazı açık tip manyetik rezonans cihazlarında vücudun dik durduğu pozisyonlarda bile çekimler gerçekleştirilebilmekte ve böylece hasta ile ilgili ilave veriler elde edilebilmektedir.



kaynak: nöroşirürji uzmanı doç. dr. ahmet yıldızhan